İsrailin İrana hücumundan sonra ən çox maraq doğuran mövzulardan biri də İsrail və İran ordularının nə qədər güclü olmasıdır.
Hər iki ölkənin orduları haqqında məqamları təqdim edirik.
Ötən həftə İran ilk dəfə olaraq birbaşa öz ərazisindən İsrailə qarşı hücumlar həyata keçirib. İsrail bu səhər İrana cavabını verdi və İranın İsfahan şəhərində partlayış səsləri eşidilib.
Bəs, İran və İsrailin hərbi qüvvələri və müdafiə imkanları nə qədərdir? Ölkələrin nüvə silahı varmı?
İranın çatışmazlığı müasir hava müdafiəsidir
İsrail ordusunun sözçüsü Daniel Haqarinin sözlərinə görə, İran şənbə gecəsi başlayan hücumunda 170 pilotsuz uçuş aparatı, heç biri İsrail ərazisinə daxil olmayan 30 qanadlı raket və bəziləri İsrailə çatan ən azı 110 ballistik raketdən istifadə edib.
İranın coğrafiyası və əhalisi İsraildən qat-qat böyükdür. Təxminən 90 milyon əhalisi olan ölkə İsraildən təxminən 10 dəfə böyükdür. Amma bu o demək deyil ki, İranın daha böyük hərbi gücü var. İran illər ərzində raketlərə və pilotsuz uçuş aparatlarına böyük sərmayə qoyub.
İranın ən böyük çatışmazlığı müasir hava hücumundan müdafiə sistemləri və döyüş təyyarələridir.
İsraildə hansı döyüş təyyarələri var?
İsrail dünyanın ən qabaqcıl hava qüvvələrindən birinə malikdir. Qlobal hərbi imkanları qiymətləndirən və müdafiə büdcələrini ehtiva edən Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar İnstitutunun (IISS) hazırladığı hesabata görə, İsrailin F-15, F-16 və ən yeni F-35 təyyarələri də daxil olmaqla ən azı 14 döyüş təyyarə donanması var.
Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) qlobal silah transferləri ilə bağlı dərc etdiyi son araşdırmaya görə, 2019-2023-cü illər arasında İsrailin silah idxalının 69 faizi ABŞ-dan, 30 faizi isə Almaniyadan olub.
Təkmilləşdirilmiş hava müdafiə sistemi
Bundan əlavə, İsrail dünyanın ən qabaqcıl hava hücumundan müdafiə sistemlərindən birinə malikdir.
10 ildən artıqdır istifadə edilən “Dəmir Qübbə” İsrailin müdafiə şirkəti və İsrail dövlətinə məxsus Hava və Kosmos Sənayesi qurumu tərəfindən birgə hazırlanıb.
İsrail mətbuatında yer alan xəbərə görə, onun istehsalının ilkin olaraq tamamilə ölkənin öz qaynaqları hesabına hazırlanması planlaşdırılırdı.
Lakin kütləvi istehsala başlandıqdan sonra ABŞ-dan alınan maliyyə dəstəyi müqabilində sistem komponentlərinin yarısı ABŞ-da istehsal olunmağa başladı.
“Dəmir Qübbə” raket, raket və minaatan kimi qısa mənzilli hücumlara qarşı istifadə olunur.
İranın nüvə silahı var?
İranın heç bir nüvə silahına malik olmadığına inanılır və Tehran nüvə silahı yaratmaq üçün mülki nüvə proqramından istifadə etməyə cəhd etdiyinə dair iddiaları rədd edir.
Keçən il Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi İranın Fordo adlı yeraltı nüvə obyektində 83,7 faiz saflıqda zənginləşdirilmiş uran hissəciklərini aşkar edib.
Zənginləşdirilmiş uran, nüvə yanacağı ilə yanaşı nüvə silahı hazırlamaq üçün də istifadə edilir.
Nüvə silahları üçün uran 90 faiz zənginləşdirilməlidir.
İran cavab olaraq bildirib ki, zənginləşdirmə səviyyələrində “gözlənilməz dalğalanmalar” baş verə bilər.
Tehran administrasiyası 2015-ci ildə ABŞ, Rusiya, Çin, İngiltərə, Fransa və Almaniya ilə imzalanmış nüvə sazişi çərçivəsində yalnız aşağı səviyyədə zənginləşdirilmiş uranın istehsalına razılaşıb.
Lakin ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Tramp 2018-ci ildə sazişdən çıxdıqdan və İrana qarşı sanksiyaları saxlamaq qərarına gəldikdən sonra saziş pozulmağa yaxındır.
Tehran administrasiyası razılaşmanı pozaraq iki ildən artıqdır ki, uranı 60 faiz saflığa qədər zənginləşdirir.
